چرایی و ضرورت برنامه ریزی های فرهنگی!؟
جمعه, ۲۴ مهر ۱۳۹۴، ۰۲:۲۴ ق.ظ
همانطور که در عنوان «جمهوری اسلامی ایران در مسیر آرمانها...!!؟»
ارائه شد، همگی بر این نظر که پرداختن به امور و فعالیتهای فرهنگی ضروری
است اتفاق نظر داریم، بر همین اساس اگر میخواستیم شیوه نگارش مرسوم و معمول
مقالات و پژوهشهای نُرم و فرم را در آن بخش رعایت کنیم، میبایست به چرایی و
ضرورت مباحث و برنامه ریزیهای فرهنگی میپرداختیم، اما به دو جهت از این
موضوع صرفنظر شد:
یک- حقیقت این است، به قدری در خصوص کار فرهنگی بحث شده، که اثر نوشته ها و کلام در این بخش از دست رفته و اعتبار کلمات در این حیطه کم رنگ شده است و بوی شعار زدگی از آن به مشام میرسد!
دو- این طرح، صرفاً یک طرح تئوریک و ذهنی نیست؛ بلکه در یک جامعه کوچک اجرا شده و با رویکرد عملیاتی و با هدف ایجاد تشکیلات و ساختار، طراحی گردیده است.
بنابراین از ورود در عرصه چرایی و ضرورت مباحث و برنامه ریزیهای فرهنگی خودداری کرده و فقط به ذکر چند نکته بسنده میکنیم:
یک- دستورات، تأکیدات، آیینها و برنامه های عملی دین مبین اسلام، کتاب قرآن و فرمایشات گهربار ائمه اطهار (علیهم السلام)، و نیز طرح موضوعاتی چون: «شبیخون فرهنگی»، «جنگ نرم»، «بصیرت» و ... از سوی مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) و پیرو آن از سوی کارشناسان و مسئولین امر در تواشیح فرمایشات معظمٌ له، اهمیت این عرصه را به روشنی میرساند. لذا با در نظر گرفتن دسیسه های دشمنان و تحولات جهان، چرایی و ضرورت برنامه ریزی و حرکت در این عرصه از بدیهیات است.
دو- کارشناسان فرهنگی، کارشناسان مذهبی، طرحهای فرهنگی، تحقیقات فرهنگی- مذهبی و ... کم نبوده و بحمدالله کشور عزیزمان از نعمت این خبرگان و این مطالعات پُر بهره است.
سه- هدف؛ بدیهی است هر حرکتی برای رسیدن به مقصد یا مقصودی است، شاید مبدأ در ایجاد حرکت مؤثر نباشد (و یا حداقل تأثیرگذاری کمتری داشته باشد)، اما مقصد (یا مقصود) است که دلیل حرکت است و به طور کلی جهت حرکت و کیفیت آن را تعیین میکند. به همین جهت، به واقع بسیار مهم است قبل از حرکت هدف مطلوب تعیین شود. و شاید به زعم جمع بسیاری، هدف مشخص باشد، ولی به نظر نگارنده لازم است یک بار دیگر باز تعریفی از هدف داشته باشیم. باز تعریفی که در آن، به جز کلیات کلان، شاخصها و موضوعات محوری نیز تا حد امکان و به صورت مصداقی تر تبیین شود که نگارنده خود را در این جایگاه نمیبیند، اما بر اهمیت این موضوع پافشاری میکند. بدلیل اینکه هدف روشن، مسیر را هم روشن تر میکند.
چهار- استراتژی؛ در یک تعریف ساده، استراتژی یا همان «راهبرد» عبارت است یک طرح عملیاتی به منظور هماهنگی و سازماندهی اقدامات، برای دستیابی به هدف. جایگاه ضرورت توجه به «راهبرد»، آن جایی بیش از پیش خود را نمایان میکند که امکانات و زمان، برای دستیابی به هدف، محدودتر باشند. البته در این خصوص، مباحث تخصصی و فراوانی در دسترس جویندگان میباشد که به جهت اختصار مطلب، از ذکر آن صرفنظر میشود.
پنج- تهدیدات و تهاجم؛ اگر حاکمان حکومت اسلامی از خطر تهدیدات، دسیسه ها و تهاجم «فرهنگی» دشمنان هم صرفنظر کنند، باز هم رسالتی را که قرآن و عترت بر دوش آنان نهاده، ایشان را به «فرهنگ سازی» و «کار فرهنگی» و اهمیت به آن، امر میکند. در عرصه «فرهنگی» دو نوع عملیات میتوان در نظر گرفت. اول: عملیات آفندی و دوم: عملیات پدافندی. عملیات نوع اول (آفندی) همان رسالت کتاب و عترت است، و عملیات پدافندی (نوع دوم) مقابله با دسیسه ها و تهاجم دشمنان است. حرکت در میدان و عرصه «فرهنگی»، بالاخص با توجه به محدودیت زمان و امکانات، به داشتن «راهبرد» نیازمند است.
شش- آموزش؛ اگر نگوییم در عملیاتِ آفندیِ میدان «فرهنگی»، آموزش مهمترین «راهبرد» است، بی شک در عملیاتِ پدافندیِ این میدان، آموزش مهمترین «راهبرد» است. «آموزش» همان است که که اگر در مسیر صحیح خود انجام شود، به آن چیزی منتج میشود که رهبری از آن به «بصیرت» تعبیر فرمود.
هفت- «فرهنگ سازی» یا «کار فرهنگی»؛ نکته ای که شاید به آن توجه نکرده و نمیکنیم این است که «فرهنگ سازی» و «کار فرهنگی» دو مقوله ای هستند که شاید بدلیل قرابت ظاهری، یکسان در نظر گرفته شوند، در حالیکه در ماهیت و نوع برنامه ریزی، تفاوت بسزایی با هم داشته و خواهند داشت و بی تردید تصدیق میفرمایید که در «فرهنگ سازی» نقش «راهبرد» بیش از پیش خود را جلوه گر مینماید.
یک- حقیقت این است، به قدری در خصوص کار فرهنگی بحث شده، که اثر نوشته ها و کلام در این بخش از دست رفته و اعتبار کلمات در این حیطه کم رنگ شده است و بوی شعار زدگی از آن به مشام میرسد!
دو- این طرح، صرفاً یک طرح تئوریک و ذهنی نیست؛ بلکه در یک جامعه کوچک اجرا شده و با رویکرد عملیاتی و با هدف ایجاد تشکیلات و ساختار، طراحی گردیده است.
بنابراین از ورود در عرصه چرایی و ضرورت مباحث و برنامه ریزیهای فرهنگی خودداری کرده و فقط به ذکر چند نکته بسنده میکنیم:
یک- دستورات، تأکیدات، آیینها و برنامه های عملی دین مبین اسلام، کتاب قرآن و فرمایشات گهربار ائمه اطهار (علیهم السلام)، و نیز طرح موضوعاتی چون: «شبیخون فرهنگی»، «جنگ نرم»، «بصیرت» و ... از سوی مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) و پیرو آن از سوی کارشناسان و مسئولین امر در تواشیح فرمایشات معظمٌ له، اهمیت این عرصه را به روشنی میرساند. لذا با در نظر گرفتن دسیسه های دشمنان و تحولات جهان، چرایی و ضرورت برنامه ریزی و حرکت در این عرصه از بدیهیات است.
دو- کارشناسان فرهنگی، کارشناسان مذهبی، طرحهای فرهنگی، تحقیقات فرهنگی- مذهبی و ... کم نبوده و بحمدالله کشور عزیزمان از نعمت این خبرگان و این مطالعات پُر بهره است.
سه- هدف؛ بدیهی است هر حرکتی برای رسیدن به مقصد یا مقصودی است، شاید مبدأ در ایجاد حرکت مؤثر نباشد (و یا حداقل تأثیرگذاری کمتری داشته باشد)، اما مقصد (یا مقصود) است که دلیل حرکت است و به طور کلی جهت حرکت و کیفیت آن را تعیین میکند. به همین جهت، به واقع بسیار مهم است قبل از حرکت هدف مطلوب تعیین شود. و شاید به زعم جمع بسیاری، هدف مشخص باشد، ولی به نظر نگارنده لازم است یک بار دیگر باز تعریفی از هدف داشته باشیم. باز تعریفی که در آن، به جز کلیات کلان، شاخصها و موضوعات محوری نیز تا حد امکان و به صورت مصداقی تر تبیین شود که نگارنده خود را در این جایگاه نمیبیند، اما بر اهمیت این موضوع پافشاری میکند. بدلیل اینکه هدف روشن، مسیر را هم روشن تر میکند.
چهار- استراتژی؛ در یک تعریف ساده، استراتژی یا همان «راهبرد» عبارت است یک طرح عملیاتی به منظور هماهنگی و سازماندهی اقدامات، برای دستیابی به هدف. جایگاه ضرورت توجه به «راهبرد»، آن جایی بیش از پیش خود را نمایان میکند که امکانات و زمان، برای دستیابی به هدف، محدودتر باشند. البته در این خصوص، مباحث تخصصی و فراوانی در دسترس جویندگان میباشد که به جهت اختصار مطلب، از ذکر آن صرفنظر میشود.
پنج- تهدیدات و تهاجم؛ اگر حاکمان حکومت اسلامی از خطر تهدیدات، دسیسه ها و تهاجم «فرهنگی» دشمنان هم صرفنظر کنند، باز هم رسالتی را که قرآن و عترت بر دوش آنان نهاده، ایشان را به «فرهنگ سازی» و «کار فرهنگی» و اهمیت به آن، امر میکند. در عرصه «فرهنگی» دو نوع عملیات میتوان در نظر گرفت. اول: عملیات آفندی و دوم: عملیات پدافندی. عملیات نوع اول (آفندی) همان رسالت کتاب و عترت است، و عملیات پدافندی (نوع دوم) مقابله با دسیسه ها و تهاجم دشمنان است. حرکت در میدان و عرصه «فرهنگی»، بالاخص با توجه به محدودیت زمان و امکانات، به داشتن «راهبرد» نیازمند است.
شش- آموزش؛ اگر نگوییم در عملیاتِ آفندیِ میدان «فرهنگی»، آموزش مهمترین «راهبرد» است، بی شک در عملیاتِ پدافندیِ این میدان، آموزش مهمترین «راهبرد» است. «آموزش» همان است که که اگر در مسیر صحیح خود انجام شود، به آن چیزی منتج میشود که رهبری از آن به «بصیرت» تعبیر فرمود.
هفت- «فرهنگ سازی» یا «کار فرهنگی»؛ نکته ای که شاید به آن توجه نکرده و نمیکنیم این است که «فرهنگ سازی» و «کار فرهنگی» دو مقوله ای هستند که شاید بدلیل قرابت ظاهری، یکسان در نظر گرفته شوند، در حالیکه در ماهیت و نوع برنامه ریزی، تفاوت بسزایی با هم داشته و خواهند داشت و بی تردید تصدیق میفرمایید که در «فرهنگ سازی» نقش «راهبرد» بیش از پیش خود را جلوه گر مینماید.
